Автор: anamarija.trenchevska@avicena.com.mk

Вообичено, улогата на витамин Д се поврзува со здравјето на коските и коскениот метаболизам. Сепак, улогата на Витамин Д е многу поширока, бидејќи тој учествува во многу сложени процеси во човечкото тело.

ЗОШТО Е ВАЖЕН ВИТАМИН Д?

ЗА ЗДРАВИ И ЈАКИ КОСКИ

Една од најважните улоги на витаминот Д е одржување на серумската концентрација на калциум и фосфор, преку нивна правилна апсорпција/искористување. Со ова се обезбедува нормална минерализација на коските, и раст и развој на коскеното ткиво. Недостатокот на витамин Д го менува метаболизмот на овие минерали, што предизвикува ниска минерална густина на коските и го зголемува ризикот од губитокот на коскена маса или скршеници.

ЗА ОДРЖУВАЊЕ МУСКУЛНАТА СИЛА

Слабоста на мускулите може да биде уште еден несакан ефект на ниско ниво на витамин Д, особено кај постари лица. Витамин Д значително ги подобрува перформансите на мускулите и го забрзува процесот на заздравување при разни мускулни повреди.

ЈА ПОДОБРУВА ФУНКЦИЈАТА НА МОЗОКОТ

Недостатокот на витамин Д може да го зголеми ризикот од развој на деменција, а влијае на лачењето и количината на хормонот серотонин (хормон на среќа), поврзан со расположението кај луѓето.

ГО ПОДОБРУВА ЗДРАВЈЕТО НА СРЦЕТО

Витаминот Д ја подобрува функцијата на срцето, а неговиот недостаток се поврзува со појавата на одредени срцеви заболувања.

ЗА НОРМАЛНА ФУНКЦИЈА НА ИМУНОЛОШКИ СИСТЕМ

Рецепторите за витамин Д се присутни во повеќето клетки во нашето тело, вклучувајќи ги и клетките на природниот имунолошки систем и овозможува нивнo нормално функционирање. 

АВТОИМУНИ БОЛЕСТИ

Многубројни светски истражувања кои ја потврдуваат врската помеѓу недостатокот на витамин Д и разни автоимуни болести како што се мултипла склероза, астма, Chron-ова болест и улцеративен колит.

ИЗВОРИ НА ВИТАМИН Д

Начинот на кој организмот ја добива потребната количина на овој витамин е преку изложување на сончева светлина, преку храна и со дополнителен внес (суплементи) на Витамин Д.

Сонцето е главен извор на витамин Д!

Последните истражувања покажуваат дека околу 1 милијарда луѓе или 15% од светското население страда од дефицит на витамин Д. Како главна причина за појавата на оваа состојба се смета недоволната изложеност на сонце (УВ светлина).

Кога ултравиолетовата (УВ) светлина од сонцето продира во човечката кожа, предизвикува хемиска реакција која генерира витамин Д. Во летниот период потребни ни се само 10 тина минути  изложеност на сонце за да се задоволат дневните потреби. Зимно време периодот на изложеност е подолг, околку 2 часа.

Лицата со потемна кожа исто така ќе генерираат витамин Д од изложување на сонце, но не толку ефикасно, поради тоа што потемната кожа содржи повеќе УВ-блокирачки меланин. Ова е главната причина зошто недостатокот на витамин Д може да биде позастапен кај луѓето со потемен тен. Луѓето, исто така, губат дел од својата способност да произведуваат витамин Д од сонцето кога стареат, ставајќи ги повозрасните луѓе во група која има поголем ризик да развие недостаток на Витамин Д.

ХРАНА БОГАТА СО ВИТАМИН Д

– Рибино масло и масни риби (лосос, туна, сардина, харинга, скуша, пастрмка и др. масни риби)
– Млеко и млечни произиводи (путер, павлака, кашкавал, сирење, јогурт и сл.)
– Жолчка од јајце
– Црн дроб
– Печурки (шитаке, шампињони, лисичарка)

Свесни за улогата на витаминот Д во нашиот организам и важноста во многубројните процеси, од особена значајност се редовните контроли на нивото на витаминот Д.

Во Авицена Лабораторија се изработуваат најсовремени тестови на производителот Siemens Healthineers, по сертифицирана процедура согласно програмата за стандардизација на Вит.Д тестирање на CDC (Center for Disease Control, САД), за брзо и прецизно одредување на нивото на витаминот Д.

Проверката на витаминот Д заедно со анализите јонизиран калциум (Ca++) и паратироиден хормон (PTH) дава јасен увид во случувањето во организмот и метаболизмот на витамин Д.

Погледнете го флаерот за Витамин Д на следниот линк.

Авицена Лабораторија располага со комплетно мени на тестови за детекција на најчестите причинители на осипни трески и болести кои се превенираат со вакцини. Сите анализи се работат со хемилуминисцентен метод (CLIA) кој има висока сензитивност и специфичност и гарантира точни и прецизни резултати.

Малите сипаници или морбили се инфективна вирусна болест која најчесто се јавува кај деца, со симптоми кои се јавуваат 10-12 дена по контакт со заболено лице и траат 7-10 дена.

Првите знаци и симптоми се зголемена телесна температура од 38 до 40 °C, кашлица, главоболка, малаксаност, вознемиреност и жед, по што следи катарален стадиум со зголемена носна секреција, солзење и црвени очи. Првиот осип се јавува во пределот на главата, а потоа се шири по целото тело. Компликациите се јавуваат во 30% од случаите и тоа во вид на бронхит, пневмонија, постинфективен енцефалит и субакутен склерозирачки паненцефалит.

Највисок титар на IgG антитела има 2 недели по појавата на исипот или 4 недели по вакцинацијата. Тие се намалуваат во текот на следните 6 месеци, а потоа титарот останува стабилен.

Титарот на IgM антителата е највисок 2 дена пред и неколку дена по појавата на исипот, брзо се намалува во период од 30-60 дена. Примерок за тестирање на IgM антитела треба да се земе во првите 3 недели.

Кај субакутниот склерозирачки паненцефалит IgM антителата не се детектираат, а во ликворот титарот на IgG е повисок отколку во серум.

Со овие лабораториски тестови, може да се докаже заболувањето во акутна фаза, односно да се провери дали организмот има доволно заштитни антитела по прележана инфекција или примена вакцина, како насока за тоа дали е потребна вакцинација.

Резултатите од овие лабораториски анализи се издаваат истиот ден.

Достапни анализи во Авицена Лабораторија:

Morbilli Virus

›          Morbilli Virus IgM                     

›          Morbilli Virus IgG                      

›          Morbilli Virus IgM+IgG           

Види цена на следниот линк.

Rubella

›          Rubella IgM                                

›          Rubella IgG                                 

›          Rubella IgM+IgG                      

Види цена на следниот линк.

 Parotitis

›          Parotitis IgM                              

›          Parotitis IgG                               

›          Parotitis IgM+IgG                    

Види цена на следниот линк.

Varicella Zoster Virus

›          Varicella Zoster Virus IgG         

›          Varicella Zoster Virus IgM       

Види цена на следниот линк.

Parvovirus

›          Parvovirus IgM                        

Види цена на следниот линк.

За какви било дополнителни информации или прашања, слободно контактирајте нѐ на нашите телефони 02/3179-001, 02/2477-345 и 044/355-550

Авицена Лабораторија е единствената лабораторија во која се употребуваат уникатни ланцети за земање примерок крв од прст, со патентираната Comfort Zone Technology®.

Имено, англискиот производител Owen Mumford, ја патентирал оваа технологија која овозможува намалување на болката при самиот допир на ланцетата на кожата и севкупно попријатно искуство при земањето примерок крв. 

Дизајнот се состои од тоа што на делот кој ја допира кожата, постојат 8 подигнати точки кои вршат благ притисок. Нервните завршетоци го регистрираат овој допир и праќаат сигнал до мозокот за пријатно чувство, маскирајќи го чувството на болка при убодот. 

Во продолжение погледнето го видеото и запознајте се повеќе со овие уникатни ланцети:

Според книгата The Sensitive Gut (Чувствителни црева), издадена од Медицинскиот факултет на Харвард, се проценува дека „околу 70 проценти од светското население има некакви проблеми со лактозата“

Што е интолеранција на лактоза?

Интолеранција (Нетолеранција) на лактоза претставува неможност или намалена способност за варење на млечниот шеќер – лактоза, најзастапениот јаглехидрат во млекото поради недостаток на интестиналниот ензим лактаза. Лактазата природно се наоѓа во тенкото црево и ја разградува лактозата на поедноставни, лесно сварливи шеќери гликоза и галактоза. Дефицитот на лактаза може да се манифестира на два начина: како недоволна количина на лактаза (хиполактазија) или како комплетен недостаток на лактаза во цревата (алактазија).

Што ја предизвикува?

Поради недостаток на ензимот лактаза, неразградената лактоза доаѓа во дебелото црево, каде што служи како храна за бактериите. Во ваков неразграден облик лактозата стимулира акумулацијата на течности и електролити, а дејството на бактериите предизвикува ослободување на гасови (метан, јаглерод диоксид), што резултира со надуеност и абдоминална болка често придружена со дијареја.

Луѓето понекогаш ја мешаат интолеранцијата на лактоза со алергија на млеко

Луѓето понекогаш ја мешаат интолеранцијата на лактоза со алергија на млеко. Сепак, алергиите на кравјо млеко се реакција на имунолошкиот систем на млечни протеини, додека интолеранцијата на лактоза е проблем на дигестивниот систем кој се јавува заради недостаток на ензимот лактаза. Алергии на млеко најчесто се појавуваат во првата година од животот, додека интолеранцијата на лактоза почесто се појавува во зрелоста.

Симптоми

Интолеранцијата на лактоза се манифестира со абдоминална болка со појава на надуеност, нелагодност, грчеви, гасови и дијареја. Овие симптоми најчесто се пропратени и со постојан замор, слаба концентрација, главоболка и сл. Симптомите обично се појавуваат 30 минути до 2 часа по консумација на храна што содржи лактоза. Интензитетот на симптомите варира од личност до личност и исто така зависи од количината внесената лактоза, степенот на активноста на ензимот лактаза и од типот на внесената храна што содржи лактоза. Според статистичките податоци, еден од пет возрасни и деца во северна Европа имаат симптоми кои се карактеристични за интолеранцијата на лактоза.

Дијагноза

Во ПЗУ Авицена Лабораторија се работи најсовремен тест за генетско тестирање на интолеранција на лактоза со метод на Real-Time PCR

Тестот врши идентификација на два полиморфизми лоцирани на интрон 9 (С/Т13910) и 13 (G/A 22018) на MCM6 генот, кои се поврзани со перзистенција на лактазната активност кај возрасни и деца над 5 години.

Види цена на следниот линк.

* Потребен примерок: минимуm 1 ml EDTA или цитратна полна крв

Што се тумор-маркери?

Тумор маркерите претставуваат супстанции (протеини, ензими, хормони и сл.) кои се лачат во организмот како последица на негов одговор при постоење на некоја бенигна или малигна појава. Нивното мерење и идентификација е корисно за поставување на дијагнозата, како и за следење на прогресот/текот на болеста и успехот од терапијата.

На што укажуваат вредностите на туморските маркери?

При хемотерапија, хормонска и зрачна терапија, движењето на вредностите на маркерите во крвта може да се користи за проценка на делотворноста на терапијата. Доколку вредностите опаѓаат, тоа е показател дека болеста дава одговор на терапијата. Во спротивно, покачените вредности на тумор маркерите при контролните прегледи сугерираат на повторно појавување на туморот или на создавање метастази (и тоа го прават дури шест месеци порано отколку рендгенскиот или ултразвучниот преглед), со тоа тераписката стратегија треба да се промени.

Преглед на некои поединечни тумор-маркери:

AFP (Алфа – фетопротеин)

Нивото на алфа-фетопротеин во серумот служи како маркер за хепатоцелуларен карцином и метастатски тумор на црниот дроб, како и за проценка на ризикот од појава на дефекти кај плодот ( дефекти на неврална туба, Даунов синдром ).

BR – MA (CA 15-3) (“cancer antigen”- канцер антиген 15-3)

Овој маркер, има најголемо значење во контролата на текот на болеста кај пациентките со малигни неоплазми на дојки. Висината на вредностите на маркерот во голема мера е зависна од активноста на болеста и може да се користи во диференцијално-дијагностички цели при заболувања на дојките на жените. При заедничко одредување на СА 15-3 и СЕА со сигурност од 80% се открива метастазирање на ракот на дојката.

GI – MA (CA 19 – 9)

Овој маркер има значење пред се кај туморите на панкреасот и жолчните патишта. Тумори кои зачестено можат да дадат покачени вредности на СА 19-9 се: малигнитети на панкреасот, карцином на жолчните патишта, карцином на желудникот и на дебелото црево.

OM – MA ( CA 125)

CA 125 во прв ред има значење како туморски маркер за детекција на малигни неоплазми на јајници. Останати заболувања кои можат да дадат покачени вредности на СА 125 се: цироза на црн дроб, акутен панкреатитис (воспаление на панкреасот), акутен олециститис (воспаление на жолчното ќесе) и други бенигни гинеколошки заболувања или воспаленија.

CA 72-4

Туморски маркер за карцином на желудник, чија специфичност е поголема од 95%. Вредностите на овој маркер во серумот се совпаѓаат со стадиумот на болеста. Колку е стадиумот на болеста понапреднат, толку и серумските вредности на CA 72-4 се повисоки.

S 100 протеин

S – 100 има прогностичко значење и дијагностичка вредност кај пациенти со малигнен меланом.

СЕА (carcino-embryonic antigen; карцино-ембрионален антиген)

Неспецифичен тумор-маркер кој се одредува во комбинација со специфични тумор-маркери за следење и прогноза кај заболените од различни видови на карциноми, особено од колоректален карцином. Одредувањето на вредностите на СЕА игра најважна улога кај неоплазмите/ рак на дебелото црево, каде висината на вредностите е директно зависна од стадиумот на туморот.

PAP (простатична кисела фосфатаза) и PSA (простата специфичен антиген )

ПАП, заедно со ПСА се маркери за следење на заболените од карцином на простата. За рано препознавање на карциномот на простатата покрај клиничкиот преглед важно е да се одредат маркерите кои ќе го докажат постоењето на болеста. Тоталниот/вкупен ПСА, киселата фосфатаза и ПАП (простатичната кисела фосфатаза) се најважни маркери за рано откривање на карциномот на простатата.

HE-4 (хуман епидидимис протеин 4) и НЕ-4 + СА-125 (ROMA INDEX)

HE-4 (хуман епидидимис протеин 4) е серумски биомаркер, чија концентрација значително се зголемува кај пациенти со епителијален оваријален карцином и има поголема сензитивност и специфичност од СА-125 маркерот. Се употребува како помош во дијагноза, како и следење на одговорот на терапија кај пациенти со оваријален карцином.

Кога се комбинира заедно со  СА-125 маркерот, во голема мера се зголемува сензитивноста и специфичноста на самиот СА-125 маркер.

Комбинацијата од НЕ-4 + СА-125 (ROMA INDEX) претставува нова алатка за диференцијална дијагноза во утврдувањето дали туморската маса во малата карлица е бенигна или малигна, како кај пременопаузалните така и кај постменопаузалните жени и овозможува стратификација на ризик и насока за понатамошен третман.

ROMA АЛГОРИТАМОТ за пресметување на ризикот од епителниот карцином на овариум се користи за стратификација на пациентките во групи на висок или низок ризик

Жени во предменопауза

ROMA > 12.5 % = висок ризик од оваријален епителен карцином

ROMA ≤ 12.5 % = низок ризик од оваријален епителен карцином

Жени во постменопауза

ROMA > 14.3 % = висок ризик од оваријален епителен карцином

ROMA ≤ 14.3 % = низок ризик од оваријален епителен карцином

Холестеролот е стероидно соединение кое настанува со разградувањето на мастите. Бидејќи холестеролот учествува во создавањето на жолчната киселина, на половите хормони и на хормонот на надбубрежната жлезда, тој е од есенцијално значење за нормално функционирање на организмот.

Холестеролот се разнесува во крвта носен од протеините (белковините) во плазмата, градејќи комплекс наречен липопротеин.

Постојат два типа на липопротеини:

• липопротеини со мала густина т.н. „лош“ холестерол (ЛДЛ), кои во себе носат голема концентрација на холестерол и

• „добар“ холестерол (ХДЛ) – липопротеини што носат мала концентрација на холестерол.

ЛДЛ го носи холестеролот во крвните садови и создава во нив атероматозни наслаги (плаки) кои предизвикуваат стеснување на луменот на крвните садови и со тоа доведуваат до срцеви,мозочни и други заболувања.

ХДЛ, пак, ја создава еластичноста на крвните садови и неговиот недостаток во организмот ги прави крвните садови крути и нееластични. Скоро 2/3 од холестеролот се синтетизира во црниот дроб (800 -900 милиграми), а само 1/3 се внесува со храната.

Атеросклероза

Атеросклерозата е процес на таложење на мастите во внатрешниот sид на големите и средни артерии. Во почетокот тоа се ситни кристали на холестерол, кои постепено создаваат наслаги (плаки), кои го стеснуваат луменот накрвниот сад. Потоа следува фиброзирање и стврднување на sидот на крвните садови. Со тоа крвните садови се подложни на прскање. Овие промени на внатрешноста на крвниот сад доведуваат до згрутчување на крвта или доведуваат до појава позната како тромбоза.

Причини за атеросклероза има повеќе, а најчеста е зголемена концентрација на холестерол во облик на липопротеин со мала густина (ЛДЛ). Факторите, кои водат до зголемен ризик за развој на атеросклероза се делат во две групи:

– Модифицирачки фактори- тoa се пушењето, физичка активност, начинот на исхрана и др.

– Немодифицирачки фактори- полот, возраста, генетски фактори

– Останати фактори- дијабетес ( шеќерна болест), дебелината, зголемени нивоа на ЛДЛ, хомосцистеин, триглицериди, урична киселина и други супстанци во крвта, хипертиреоидизам и други состојби.

Што е зголемена концентрација на холестерол во крвта?

За здрави лица, во чие семејство нема срцеви заболувања, нивото на вкупниот холестерол во крвта не би требало да е поголем од 5.2 mmol/l , при што ХДЛ да е поголем од 1 mmol/l , а ЛДЛ да е помал од 3 mmol/l. Секое зголемено ниво на холестерол над овие референтни вредности (посебно на ЛДЛ холестеролот) ја зголемува опасноста од срцеви заболувања.

Дали жените и мажите подеднакво се во опасност од висок холестерол?

Жените имат помала опасност од заболувања на срцето и крвните садови во споредба со мажите, благодарение на влијанието на заштитното дејство на женските полови хормони (естрогени), но само до менопаузата. Потоа, жените имаат ист ризик како и мажите, а понекогаш тој ризик е и поголем. Мажите се позагрозени од жените, бидејќи машкиот полов хормон, тестостерон, го намалува нивото на ХДЛ холестеролот, кој па делува заштитно спречувајќи ги наталожувањата на масните наслаги на sидовите на крвните садови.

Дали може зголеменото ниво на холестерол во крвта да предизвика инфаркт?

Зголемениот холестерол е најважен причинител за срцев инфаркт. Само по себе, зголеменото ниво на холестерол не предизвикува симптоми, меѓутоа е најважен ризик фактор за атеросклероза, која пак може да предизвикува инфаркт. Затоа, кај лица со срцеви заболувања нивото на ЛДЛ холестеролот во крвта не смее да ги надмине вредностите од 2.5 mmol/l.

Дали зголемената телесна тежина е секогаш знак за зголемено ниво на холестерол во крвта?

Зголеменото ниво на холестерол во крвта не е секогаш поврзано со зголемената телесна тежина. Голема заблуда е дека само луѓето со покачена телесна тежина имаат зголемен холестерол во крвта. Повеќето луѓе најчесто имаат зголемен холестерол, кој е условен од генетско-наследна предиспозиција, иако имаат нормална тежина или се дури и слаби. Сепак, најчесто луѓето со покачена телесна тежина, имаат зголемен холестерол во крвта.

Кај половина од пациентите со зголемено ниво на холестерол во крвта, причина за тоа е неправилната исхрана, а кај другата половина од нив, причина е генетската предиспозиција. Сите продукти од животинско потекло: јајца (жолчка), црн дроб, мозок, путер, павлака, црвено месо, сувомеснати производи, полумасни сирења, содржат заситени масни киселини, кои го зголемуваат нивото на ЛДЛ холестеролот во крвта.

Затоа, здравата исхрана со свежо овошје и зеленчук, редовната физичка активност, престанок со пушењето и намалување на стресот се неопходни фактори за одржувањето на нормалното ниво на холестеролот во крвта.

Крвта е ткиво составено од три типа на клетки – еритроцити (црвени крвни клетки), леукоцити (бели крвни клетки) и тромбоцити (крвни плочки). Еритроцитите се составени од протеин – хемоглобин (Hb) кој во составот има има јон на железо Fe++ и е преносител на кислородот од белите дробови до сите мускули и органи во нашиот организам. Нормален живот и нормално функционирање е невозможно без кислород.

Анемијата е состојба на недостаток на црвени крвни клетки (или недостаток на хемоглобин). Во тој случај, мал број на еритроцити содржат малку хемоглобин, поради што транспортот на кислородот до органите како што се мозок, срце, мускули, е намален. Како последица на тоа се јавува чувство на ментална и физичка слабост. Кога бројот на еритроцитите е намален, срцето работи побрзо за да го компензира недостатокот на кислородот, т.е. со поголем проток на крв да го надокнади недостатокот на кислородот во крвта сиромашна со еритроцити.

Можни причини:

›         Губиток на крв, било да е менструално крварење кај жените, бројни заболувања на бубрезите, зглобовите, крвотворните органи, паразитарни инфекции и други заболувања.

›         Несакани дејства на лекови.

›         Неадекватна исхрана и недостаток на витамини и железо и друго.

Анемијата понекогаш тешко се открива бидејќи раните симптоми се премногу благи. Поради тоа лесно се заменува со тегоби кои се среќаваат кај други болести или после користење на некои лекови. Анемијата може да ја смали животната енергија до тој степен да биде отежнато извршувањето на најосновните активности.

Симптоми:

►     Замор – поспаност

►     Слабост – брзо заморување

►     Вртоглавица и несигурност

►     Бледило на кожата и слузницата на усните, гингивите, конјуктивите, ноктите и дланките

►     Забрзана срцева работа – тахикардија

►     Чувство на студ, особено на екстремитетите

►     Депресија

►     Намалено либидо

►     Пореметен сон

►     Намален апетит

Дијагноза

Лекарите утврдуваат постоење на анемија преку разговор со пациентот за неговите тегоби (анамнеза), преглед на болниот и преку крвната слика. Крвната слика во Авицена Лабораторија се работи на најсовремени автоматизирани анализатори кои даваат информација за бројот на еритроцитите (RBC), леукоцитите (WBC) – со диференцијална слика на поединечни фракции на леукоцитите, потоа бројот на тромбоцитите (PLT), вредноста на Хемоглобинот,(Hb), Хематокритот (Hct).

RBC – претставува број на еритроцити (англиски red blood cells). Хемоглобинот означен со скратеницата Hb, се наоѓа во еритроцитите и учествува во преносот на кислородот. Вашето ниво на хемоглобинот е всушност определената количина на оваа белковина во вашата крв. Хематокритот или Hct, е процент на црвени крвни клетки во крвотокот. За анемија се смета состојбата кога нивото на Hb и Hct е паднато под нормалните вредности, поради што се јавува пореметување во функцијата на органите и системите со однапред наведените симптоми.

Терапија

Доколку анемијата не се лекува, состојбата може да стане сериозна. Освен тоа ниските вредности на еритроцитите може да водат до дополнителни здравствени проблеми: анемијата може да доведе до преоптеретување на срцето и појава на срцеви тегоби, во обид да го поправи доводот на кислород во ткивата. Анемијата може да ги попречува менталните процеси. Кога мозокот не добива доволна количина на кислород, се јавуваат потешкотии во процесот на учење, помнење, а подоцна дури и пишувањето, читањето и извршувањето на секојдневните активности. Доколку анемијата долго трае или симптомите се влошуваат може сериозно да го загрози Вашето здравје.

Пристапите во лекувањето се различни и многу зависат од причината на анемијата. Поради тоа, после констатирањето дека боледувате од анемија, најважно е да се открие нејзината причина. Тоа е можно со стручна помош на лекарот кој одредува стратегии на лекување како што се промена на навиките во исхраната или примена на соодветни лекови. Не се препорачува анемијата да се лекува на своја рака, односно без контрола на лекарот.

Производител Siemens Healthcare Diagnostics

Зошто се прави пренатален скрининг?

Пренаталниот скрининг им овозможува на сите бремени жени, на која било возраст, да дознаат повеќе за здравјето на нивното неродено бебе, без било каков ризик и болка. Се работи за едноствно земање крв од вена и рутински ехо-преглед кај гинекологот.

Пренаталните скрининг-тестови се група на тестови, кои му даваат информации на докторот во каква состојба се наоѓа трудницата и нејзиното бебе.

Тоа се брзи,едноставни и високо-специфични тестови, кои во висок процент ги идентификуваат токму оние бремени жени од општата популација, со зголемен ризик да донесат на свет плод со дефекти.

Што значи називот PRISCA ?

PRISCA софтверот (PRenatal RISc CAlculation software) опфаќа мерење на одредени маркери, кои циркулираат во крвта на мајката и се во директна врска со развојот и благосостојбата на плодот. Добиените вредности, се комбинираат со други значајни параметри како: возраста и здравствената состојба на пациентката, како и мерките на плодот направени со ултразвук (гинеколошко ЕХО). Не помалку важна е и секоја информација од медицинската историја на пациентката, текот на бременоста, телесната тежина, близначка бременост, дијабет и сл. По компјутерската пресметка на сите податоци со софтверската програма, се добива крајниот резултат, кој укажува колкав е ризикот да плодот има една од следните аномалии: Даунов синдром, Едвардсов синдром и дефект на неврална цевка.

Даунов синдром (трисомија 21) претставува состојба, каде што плодот има вишок генетски материјал, т.е. една копија повеќе од хромозомот бр.21. Ова е најчестата причина за ментална ретардација, и претставува најчеста хромозомска аномалија, која се појавува со фреквенција кај 1 од 700-800 новородени. Иако овој синдром почесто се јавува кај жени над 35 год. возраст, најголемиот број бебиња со Даунов синдром се родени од мајки под 35 години. Бебињата со ова пореметување имаат поинаков физички изглед – широко лице со закосени очи, мали уши со пореметување во слухот, низок раст, ментална ретардација и многу често вродени срцеви аномалии, деформитети на гастро-интестиналниот тракт и др.

Запомнете : позитивен скрининг – тест не е и крајна дијагноза; тоа само значи дека се потребни понатамошни инвазивни испитувања, со цел да се утврди дали постојат некои од долунаведените состојби кај Вашето бебе.

Во кој период од бременоста е најдобро да се направат вакви тестови за навремено откривање на евентуален дефект на плодот?

Проценката на евентуалниот ризик може да се прави многу рано, уште од 10-13 гестациска недела. Инаку, PRISCA може да се направи и до 22 –та недела од бременоста.

Колку се прецизни дијагностичките процедури за откривање на плодови аномалии?

Процентот на детекција на високо-ризични бремености, употребувајќи ја оваа комбинација одлабораториски маркер-тестови и мерки од ултразвук е дури и до 95%. Сепак, дефинитивна потврда се добива само со инвазивна дијагностичка постапка (амниоцентеза или хорион-биопсија)

Дали постои ризик од предизвикување несакан абортус при самата процедура?

Со самиот факт што целата постапка е безопасна, едноставна и не е скапа, пренаталниот скринингсе препорачува кај секоја трудница*

(* По препораките на од The American College of Obstetricians and Gynecologists, ACOG Practice Bulletin No. 77: Screening for Fetal Chromosomal Abnormalities. Obstetrics & Gynecology 2007; 109(1):217-228) 

Преземи Prisca формулар за доктори.

РАЗГЛЕДАЈ PRISCA БРОШУРА