Kategori: Uncategorized

Pjesëmarrësja në Maratonë Miljana Ristiq, ishte fituesja e Garës së Femrave Avicena për vitin e kaluar që mbahet në mënyrë tradicionale çdo vit në Shkup. Nga gjithsej 500 pjesëmarrëse e para drejt finishit arriti pikërisht ajo, e cila për vetëm 10 minuta dhe 34 sekonda e përfundoi garën. Me profesion është psikolog/psikoterapist, dhe hobi i saj është atletika, noti dhe çiklizmi.

Disiplina në të cilat garon:

Atletikë në 1500m, 3000m, 5000m, 10.000m, 10km, gjysmë-maratonë – 21 km, cross-country dhe atletikë malore.

Arritjet më të larta:

• 1500m (Kupë për senior 01.08.2020) renditja në vendin e 1-rë
• 3000m (Kupa e Maqedonisë për senior, Shkup 2020), renditja në vendin e 2-të
• 10.000m (Kampionati shtetëror për 10.000m, Shkup 20.04.2018), renditja në vendin e 2-të
• 0km (Shkupi vrapon 10km, Shkup 07.10.2018), renditja në vendin e 2-të
• Gjysmë-maratonë – 21 km (Wizz Air Maratona e Shkupit, Shkup 2020), renditja në vendin e 1-rë
• Gjysmë-maratonë – 21 km (Wizz Air Maratona e Shkupi, Shkup 2018), renditja në vendin e 1-rë
• Gara e femrave Avicena 2018, 2km – renditja në vendin e 1-rë
• Gara e femrave Avicena 2020, 3km – renditja në vendin e 1-rë
• 5km Vrapo Be – Manastir 2019, renditja në vendin e 1-rë
• 3000m dhe 1500m, Kampionati shtetëror i Maqedonisë), renditja në vendin e 1-rë

Na trego për pasionin tënd për atletikën (vrapin)

Thuajse të gjithë jetën time jam në sport. Dashuria dhe mund të them “opsesioni” me vrapin lindi që në vit të tretë në fakultet, kur në vendin tim të lindjes në Vranje vendosa që në mënyrë rekreative të bëj ushtrime dhe të vrapoj në stadiumin lokal. Takova një shokun tim të mirë dhe atlet shumëvjeçar që po përgatitej për maratonën “Vrapojmë drejt qëllimit” në Shkup dhe vendosa që t’i bashkohem në trajnim. Ai më nxiti dhe më inkurajoi që të regjistrohem me të dhe të filloj të përgatitem, që në atë moment dukej si “ide e çmendur”. U ktheva në Shkup dhe fillova të vrapoj disa herë në javë. Pjesërisht e përgatitur, e mbaj mend ditën kur shkova të garën time të parë e cila e ndryshoi jetën time në tërësi. Mbaj mend që kur arrita, asnjë gjë nuk ishte e qartë. Një numër i madh njerëzish rreth meje që bëjnë nxehje, tërheqje, përgatitje… Nuk mund të besoja se diçka e tillë ekziston, ishte e çuditshme për mua, isha e kënaqur. E mbaj mend çdo kilometër të vrapuar në atë garë. As vetë nuk e di se si e përfundova, por ajo që ndjeva deri atëherë nuk e kisha ndjerë asnjëherë në jetë. Ajo luftë nga kilometri në kilometër, luftë me kohën, zjarr dhe dëshirë që të arrish deri në fund, ta realizosh qëllimin edhe përveç dhimbjes së fuqishme që ndjen, vazhdon më tej, nuk i ndjen këmbët, por në kokë përsërit – edhe pak. Që nga ajo ditë filloi gjithçka. Atë ditë e njoha trajnerin tim të parë që më tërhoqi në këtë opsesion që nuk përfundon, që nga dita në ditë bëhet gjithnjë e më i fuqishëm. Që atë ditë lindi dashuria ime ndaj këtij sporti.

Atletika më bëri që të jem person më i fuqishëm. Mendërisht u bëra më e fuqishme, u bëra në një farë mënyre e pavarur, luftarake, e durueshme, këmbëngulëse për punët që i dua, me qëndrim që të mos dorëzohem. Çdo qëllim i ri është sfidë e re, për të cilën në asnjë moment në asnjë situatë të rëndë, pengesë, lëndim nuk tërhiqem. Vrapi u bë pjesë e imja. Fillova të trajnoj shumë më shumë, të investoj shumë më shumë në vrap, në trupin tim, në të ushqyerin dhe të gjithë atë që e bën një amator i përkushtuar mirë. Fillova të hyj në këtë sport shumë më seriozisht, këtu filluan edhe shumë trajnime më serioze dhe përgatitje për gara. Fillova të garoj, me çka e zhvillova shpirtin tim luftarak. Në mënyrë të ngadaltë por të sigurt fillova të hyj në sekretet e botës së atletikës. Që në vitin e parë të trajnimit, u bëra kampione shtetërore në cross-country në 6000m dhe nën 23 vjeç, kampione shtetërore në 3000m dhe 1500.m. Në vitin 2018 fitova vendin e dytë në kampionatin shtetëror për 10.000m. Në mënyrë të vazhdueshme renditem midis tre vajzave të para në “piedestal”. Për mua arritjet më të mëdha janë të dyja fitimet në Gjysmë-maratonën e Shkupit, si edhe koha më e mirë e vrapuar 1:26:30, në vitin 2020. Më vonë u bëra kampione shtetërore në cross-country për 8000m mbi 23 vjeç. U bëra përfaqësues maqedonas. E përfaqësoja vendin tonë në Kampionatin evropian në garën malore në Kamnik dhe në Shkup, në kampionatin Evropian ekipor, liga e tretë, Shkup, Kampionati Ballkanik në gjysmë – maratonë – Prishtinë, Kosovë, Kampionati Ballkanik në gjysmë – maratonë – Zagreb, Kroaci, Kampionati Evropian ekipor, liga e tretë, Qipro-Limasol. Si në çdo sport, ashtu edhe në këtë, mbretëresha e sporteve, ka suksese dhe dështime, por në rrugën drejt suksesit asnjë gjë nuk shkon aq lehtë. Është i nevojshëm fokus i plotë, përkushtim dhe durim! Ndodhin lëndime, zhgënjime, momente të vështira por më e rëndësishmja nga të gjitha është që të dish se si t’i tejkalosh pengesat, të jesh e duruar dhe të vazhdosh në realizimin e qëllimeve  të tua dhe të besosh në vetvete se mund t’ia dalësh! Motivimi dhe mbështetja që i keni përreth janë me të vërtetë të rëndësishme. Fuqinë më të madhe edhe në momentet e mira edhe në momentet e këqija që ndodhin në këtë sport aspak të lehtë e fitoj nga familja ime dhe nga miqtë e mi. Përveç atyre, për progresin tim fizik dhe mendor rol themelor ka trajneri im Dimitar Petrovski, pa të mbase nuk do të mund të kisha rezultate të tilla.

Për mua vrapi është lëvizës për shumë punë, thjesht diçka që më udhëheq përpara në jetë. Dita pa vrap për mua nuk është ditë. Çdo garë e re është sfidë e re, në të cilën kam vetëm një qëllim – që ta kaloj vetveten, që të avancoj dhe të bëhem person më i mirë.

Çfarë do të rekomandosh për pjesëmarrëset çfarë pajisje të marrin në Garën e Femrave Avicena?

Ndryshe nga disa evente të tjera të mëdha, për gara asnjëherë nuk zgjedh atletet dhe pantallonat e shkurtra më të bukura, por i vesh veshjet dhe pajisjet më të mira që i kam. Atletet përkatëse dhe të rehatshme janë më të rëndësishmet! Ato duhet të jenë të përshtatshme për stilin tuaj të vrapit dhe llojin e këmbës, t’ju ndihmojnë të vraponi në komoditet dhe pa lëndim.

Atletet e reja mund të bëjnë kallo, prandaj çelësi është që të mos vraponi me diçka që nuk e keni testuar në trajnimin para garës. Pa dallim nëse bëhet fjalë për atlete për trajnim apo për garë, është e rëndësishme që t’i vishni disa herë dhe të vraponi me to të paktën një gjatësi. Unë kam atlete të veçanta që i përdor për trajnime të lehta, të veçanta për intervale dhe atlete të veçanta për gara, që janë të provuara paraprakisht.

Më pas zgjidhni sytjena sportive të dizajnuara për vrap dhe aktivitete sportive dhe vishini ndonjë farë kohe në trajnime, që të jeni të sigurta që nuk do t’ju lerë gërvishtje ose që do t’ju shtrëngojnë, sepse e gjithë kjo mund t’ju shkaktojë parehati gjatë kohës së garës. Përzgjedhja e çorapeve është gjithashtu e rëndësishme.

Çorapet i mbrojnë thembrat nga kallo dhe e absorbojnë djersën. Disa preferojnë çorape më të holla dhe çorape më të trasha. Mbani çorape sintetike, dhe nëse keni çorape speciale për vrap, aq më mirë. Përsëri mos harroni që t’i vishni të paktën një herë përpara garës. Edhe një këshillë është që të zgjidhni pajisje të bëra nga pëlhura teknike, dhe jo pambuk, që do ta mënjanojë djersën dhe do ti mbajë veshjet të thata dhe të rehatshme.

Sipas teje, cili është ushqimi më i mirë që duhet të praktikohet para garave si Gara e Femrave Avicena?

Karburanti për muskujt tuaj është i një rëndësie vitale për performancat optimale të përgjithshme. Burimi kryesor i karburantit për muskujt janë karbohidratet, që depozitohen në muskujt dhe në mëlçi si glikogjen, që trupi i përdor për energji. Çdo atlet ka ritualet e tij dhe zakonet e tij para garës. Sepse çdo trup është i ndryshëm, me atë jo çdo ushqim përshtatet për secilin. Ajo që duhet ta mbajë mend çdo atlet është se nuk ka eksperimentim me ushqimin një ditë para garës.

Njëlloj edhe me veshjen, dhe atletet, ashtu është edhe me ushqimin, Është e rëndësishme që të jeni të sigurt që e keni marrë “karburantin” e duhur para garës, që do t’ju ndihmojë që ta jepni maksimumin tuaj. Unë praktikoj një deri dy javë para garës trupin ta “mbush” me të gjithë përbërësit e nevojshëm nutritivë, që do të mund të kontribuonin për një performancë më të mirë.

Në ditën e garës, zakonisht çohem 3 orë më herës që ta zgjoj trupin. Ha mëngjes dhe pi kafe 2 orë para  garës. Mëngjesi im zakonisht është një banane me gjalpë kikirikësh ose dy feta bukë me marmallatë, në varësi të garës dhe një kafe. Mund të hani vakt të madh rreth dy deri katër orë para garës dhe t’i lejoni trupit tuaj ta tretë ushqimin dhe nëse keni vakt më të vogël, atëherë është e mjaftueshme që të prisni 30 minuta deri dy orë para se të filloni të vraponi.

Herët në mëngjes, nëse zgjoheni dy orë para garës, opsion i mirë për vakt janë thekoni i tërshërës, tost me fara të plota dhe marmallatë, musli, maffin ose smoothie. Për ushqime që vogla që do t’jua zmadhojnë energjinë para garës, fokusohuni në vakte të vogla me karbohidrate, që kanë indeks të lartë glikemie, sepse ato treten dhe absorbohen më shpejt. Është shumë i rëndësishëm hidratimi para garës gjatë garës dhe pas garës, veçanërisht nëse gara është në periudhë kur temperaturat janë të larta. Hidratohuni mirë!

Gara e Femrave Avicena është garë e shpejtë dhe e shkurtër, dhe nuk do të rekomandojë ndonjë vakt të vëllimshëm para garës, mjafton që të konsumohet ndonjë ushqim i vogël që i plotëson nevojat me karbohidrate dhe ndonjë frutë të thatë.

Shkurt për pjesëmarrjen jote në Garën e Femrave Avicena dhe a e rekomandon atë?

Deri tani kam marrë pjesë dy herë në Garën e Femrave Avicena. Pjesëmarrje ime e parë ishte në vitin 2018, kur fitova vendin e parë. Ajo garë më la një përshtypje të veçantë. Përveç konkurrencës së mirë, isha e impresionuar me numrin e vajzave që morën pjesë në të. Pas kësaj përvoje, gëzohesha për garën e ardhshme të femrave në vitin 2019, por për fat të keq, për shkak të një lëndimi më duhej që të mungoja. Por më vonë erdhi edhe gara e vitit 2020, që me të vërtetë e prisja me padurim. Atëherë e mbrojta titullin, respektivisht e fitova përsëri vendin e parë.

Mund të them se kjo garë me të vërtetë dallohet nga të gjitha garat e tjera. Vepron në mënyrë motivuese për çdo vajzë që të bëhet aktive, të merret me sport dhe të kujdeset për shëndetin e saj. Atmosfera është më të vërtetë e veçantë, dhe mbështetja nga të gjitha pjesëmarrëset është e madhe.

Sinqerisht e rekomandoj dhe dua që t’i inkurajoj të gjitha vajzat që regjistrohen, të vijnë dhe të binden  në atë pse Gara e Femrave Avicena është e veçantë!

Çdo vit, Organizata botërore shëndetësore (OBSH) e shënon datën 28-të korrik si Ditën botërore të hepatiti me qëllim që ta rrisë ndërgjegjësimin për rëndësinë e hepatiteve virusale, veçanërisht të hepatitit B dhe C.

Çfarë është dita botërore e hepatitit?

Dita botërore e hepatitit (WHD) mbahet çdo vit më datën 28 korrik, duke e bashkuar botën me qëllim ndërgjegjësimin dhe avancimin e masave parandaluese për mbrojtje nga virusi, për përmirësim të masave diagnostikuese, vaksinim universal, si edhe përmirësimin e trajtimit për të gjithë të prekurit. Në vitin 2021 kjo ditë shënohet nën moton “Hepatiti nuk mund të presë”. Në ditën botërore të hepatitit, bëhet thirrje për ndërgjegjësim për ekzistimin e virusit në të gjithë botën, me qëllim që të ndërmerret aksion, sepse hepatiti nuk mund të presë.

Lloje të hepatitit

Hepatiti virusal paraqet inflamacion akut ose kronik të mëlçisë të shkaktuar nga pesë viruse të hepatitit: А, B, C, D dhe E, që dallohen sipas mënyrës së transmetimit, popullatës që preket më shpesh dhe sipas rezultatit të sëmundjes.

Hepatiti А është sëmundje infektive akute e mëlçisë e shkaktuar nga virusi i hepatitit A (HAV) që transmetohet nëpërmjet rrugës fekalo-orale. Më shpesh kalon në mënyrë asimptomatike ose ka simptomatologji të lehtë, veçanërisht tek fëmijë nën moshën pesëvjeçare, dhe serioziteti i sëmundjes zmadhohet me moshën. Hepatiti A nuk shkakton sëmundje kronike të mëlçisë dhe ka shkallë të ulët  të vdekshmërisë (0 ,1-0,3%). Hepatiti A mund të parandalohet nëpërmjet përmirësimit të kushteve sanitare – higjienike, nëpërmjet sigurimit të ushqimit dhe ujit të pijshëm të sigurt dhe me vaksinim. Është e disponueshme edhe vaksinë efikase. Kalimi i sëmundjes krijon imunitet të përhershëm.

Hepatiti B është sëmundje e mëlçisë, që është rezultat i infektimit me virusin e hepatitit B (HBV). Mund të transmetohet nëpërmjet kontaktit me gjak të infektuar dhe lëngje të tjera trupore, nëpërmjet injektimit të drogës, përdorimit të pajisjeve mjekësore të pasterilizuara dhe nëpërmjet kontaktit seksual të pambrojtur.

Nëna e infektuar mund t’ia transmetojë infeksionin fëmijës së saj gjatë kohës së lindjes. Simptomat mund të variojnë në masë të madhe, dhe shumë prej atyre që janë të infektuar nuk zhvillojnë asnjëherë simptoma.

Janë të disponueshme vaksina efikase që ofrojnë nivel të lartë të mbrojtje dhe paraqesin mënyrën më efektive për parandalimin e hepatitit B. OBSH rekomandon të gjitha foshnjat e porsalindura të fitojnë vaksinë kundër hepatit B sa më shpejt të jetë e mundur pas lindjes, ku më vonë pasojnë 2 – 3 doza shtesë. Në shumë pjesë të botës, programet gjerësisht të përhapura për vaksinimin e foshnjave që ushqehen me gji çuan në një rënie dramatike të rasteve të reja me hepatit B.

Hepatiti C përhapet nëpërmjet kontaktit me gjak të personit të infektuar. Infeksioni mund të lindë nëpërmjet injektimit të drogës, përdorimit të pajisjeve mjekësore të pasterilizuara dhe procedura të tjera mjekësore. Transmetimi i hepatitit C nga nëna tek foshnja është gjithashtu i mundshëm. Hepatiti C mund të shkaktojë infeksione akute dhe kronike, por shumica e njerëzve që janë të infektuar zhvillojnë infeksion kronik. Një numër i konsiderueshëm i atyre që janë të infektuar kronikë do të zhvillojnë cirrozë të mëlçisë ose kancer të mëlçisë. Me trajtimet e reja, mbi 90% e njerëzve me hepatit C mund të shërohet në afat prej 2-3 muajsh, me çka zvogëlohet rreziku nga vdekja nga kanceri i mëlçisë dhe nga cirroza. Për momentin nuk ka vaksinë për hepatitin C, dhe hulumtimet në këtë fushë janë në vijim.

Hepatiti D transmetohet nëpërmjet kontaktit me gjak të infektuar. Nga hepatiti D mund të infektohen vetëm personat që tashmë janë infektuar me virusin e hepatitit B. Njerëzit që nuk janë të infektuar me hepatitin B mund ta parandalojnë infektimin me hepatitin D, me vaksinimin kundër hepatitit B.

Hepatiti Е paraqet infeksion fekal-oral si edhe hepatiti A. Dhe përhapet kryesisht nëpërmjet ujit të kontaminuar për konsum. Hepatiti E zakonisht kalon për 4-6 javë, dhe prandaj nuk ka trajtim specifik. Megjithatë, gratë shtatzëna të infektuara me hepatitin E kanë rrezik të konsiderueshëm për vdekshmëri nga ky infeksion. Edhe pse hepatiti E është gjerësisht i shpërndarë në botë, numri i infeksioneve është më i lartë në Azinë lindore dhe atë jugore. Përmirësimi i kushteve sanitare – higjienike dhe siguria e ushqimit mund të ndihmojnë në parandalimin e rasteve të reja të hepatitit E. Ekziston vaksinë për parandalimin e hepatitit E të licencuar në Kinë, por ende nuk është e disponueshme në vend tjetër.

Në Laboratorin Avicena janë të disponueshme teste ultrasensitive dhe specifike për lloje të ndryshme  të hepatitit, që përpunohen në instrument më bashkëkohor, komplet të automatizuar nga prodhuesi Siemens Healthineers.

Të gjitha analizat me çmimet përkatëse, mund t’i shikoni në këtë link.

Fruktoza është sheqer që gjendet në mënyrë natyrore në fruta, në lëngjet e frutave, në mjaltë dhe në perime të caktuara. Fruktoza është gjithashtu komponentë kryesore e sheqerit të zakonshëm të bardhë kristalor (që përdoret në mënyrë të përditshme në ushqime). Përveç asaj, shurupi i misrit, që përdoret për ëmbëlsimin e ushqimit të përpunuar dhe pijeve, ka përmbajtje të lartë fruktoze.

Kur sistemi digjestiv nuk e absorbon fruktozën në mënyrë të rregullt, ajo mund të shkaktojë simptoma të intolerancës ndaj fruktozës.

Intoleranca e trashëguar e fruktozës

Intoleranca e trashëguar ndaj fruktozës është çrregullim gjenetik. Nëse organizmit i mungojnë proteinat ose enzimat e nevojshme të rëndësishme për shpërbërjen e fruktozës, bëhet fjalë për intolerancë ndaj fruktozës. Ajo do të thotë se organizmi nuk mund ta përpunojë fruktozën që gjendet në shumë përbërës të ndryshëm ushqimorë.

Kjo lloj intolerance ndaj fruktozës ndodh kur enzima aldolaza B është jofunksionale. Kjo enzimë gjendet në mëlçi dhe ndihmon që të shndërrohet fruktoza në energji të dobishme. Ekziston 25% shanse të një person i caktuar të zhvillojë intolerancë të trashëguar ndaj fruktozës nëse të dy prindërit kanë gjen që shkakton enzimë jofunksionale aldolazë B.

Nëse personi me intolerancë ndaj fruktozës ha ushqim që përmban fruktozë ose sakarozë, trupi nuk mund ta shëndërrojë sheqerin në glukozë, dhe ai akumulohet në organizëm dhe mund të shkaktojë dëmtime të mëlçisë dhe veshkave.

Shumica e njerëzve me këtë formë të trashëguar të intolerancës ndaj fruktozës fillojnë të shfaqin shenja që në moshën më të re. Foshnjat që ushqehen me gji shpesh kanë simptoma të intolerancës menjëherë pasi fillojnë të konsumojnë ushqim që përmban fruktozë. Një pjesë e simptomave tek këta fëmijë janë: zverdhje, ngadalësim në rritje, vjellje, fryrje, nauze, dhimbje në stomak, zmadhim të fruktozës në urinë dhe në gjak etj.

Intoleranca e trashëguar e fruktozës mund të jetë serioze, nëse nuk detektohet në kohë, sepse mund të çojë në dëmtim të veshkave dhe mëlçisë.

Ekziston intolerancë ndaj fruktozës, e njohur si keqabsorbim i fruktozës. Kjo gjendje nuk është e shkaktuar nga mungesa e enzimës. Qelizat në zorrët thjesht nuk mund të shpërbëjnë fruktozën në ushqimin që konsumohet.

Organizmi ynë ka kufizim sa fruktozë mund të konsumojmë dhe të përpunojmë. Ky kufi është individual tek çdo njeri. Mbi aftësinë e trupit tonë që të absorbojë fruktozë, gjithashtu mund të ndikojnë sëmundje të caktuara si: celiakia, sëmundja e Kronit, inflamacion dhe gastroenteritis, stres, përdorim i antibiotikëve etj.

Keqabsorbimi i fruktozës zhvillohet tek të moshuarit. Ky është një nga dallimet ndërmjet të dyja llojeve të intolerancës ndaj fruktozës.

Simptomat e këtij lloji të intolerancës janë nga fruktoza që nuk është e përpunuar në tërësi. Ajo fermenton në pjesën e poshtme të zorrëve dhe ndjehen simptoma të ngjashme me simptomat e zorrës së trashë nervoze, kur konsumohet ushqim me shumë fruktozë siç janë: fryrje, gazra, dhimbje në stomak, diarre etj.

Personat me intolerancë ndaj fruktozës duhet ta kufizojnë konsumin e ushqimit me përmbajtje të artë të fruktozës, siç janë:

•           lëngje frutash

•           fruta me përmbajtje të lartë të fruktozës (mollë, rrush, bostan)

•           perime me përmbajtje të lartë të fruktozës (asparagus, bizele, domate, kungulleshka, presh)

•           ëmbëlsues (shurup agave, shurup maple, majltë, sheqer kokosi, shurup misri me përmbajtje të lartë fruktoze etj.)

Disa përbërës ushqimorë që kanë përmbajtje më të ulët të fruktozës – siç janë agrumet, bananet, boronicat, luleshtrydhet, karotat, avokado, mashurkat dhe sallata jeshile – mund të tolerohen, kur konsumohen në sasi të kufizuara.

Në Laboratorin Avicena është i disponueshëm test molekular për detektimin e intolerancës gjenetike ndaj fruktozës. Testi kryhen detektim të mutacioneve të gjeneve, përgjegjëse për deficitin e enzimës Aldolazë B, që merr pjesë në metabolizmin e fruktozës, sakarozë dhe sorbitol.

Mostra: gjak i plotë

Koha e lëshimit të rezultatit: 2 ditë

Konsultohuni gjithmonë me mjekun tuaj në lidhje me simptomat dhe me gjendjen tuaj shëndetësore.

CommonPass mundëson dokumentimin e statusit tuaj COVID-19 me qëllim që të mund të udhëtoni në vende të tjera dhe t’u përgjigjeni kërkesave të kalimeve kufitare të shteteve tjera, por duke ruajtur privatësinë tuaj.

Me CommonPass në mënyrë të thjeshtë mund t’i shkarkoni rezultatet e testit të COVID-19 (së shpejti edhe çertifikatat e vaksinimeve), dhe të tregoni statusin tuaj shëndetësor në hyrje të një shteti tjetër pa zbuluar informacione të tjera për shëndetin personal.

Çertifikata CommonPass është dëshmi digjitale se një person:

• është i vaksinuar kundër COVID-19, ose
• ka rezultat negativ nga një test i kryer

Çertifikata CommonPass është:

• në formë digjitale dhe/ose formë të shtypur
• me kod QR
• falas
• në gjuhën angleze
• mënyrë e sigurt

CommonPass është dizajnuar që të mbrojë privatësinë e të dhënave dhe t’i plotësojë kushtet e Rregulloreve për privatësi të të dhënave duke iu përmbajtur parimeve vijuese të privatësisë:

-Të dhënat ruhen ose shpërndahen vetëm duke konfirmuar pëlqimin paraprakisht.

-Përdoret sasi minimale e të dhënave personale për çfarëdo lloj procedure.

-Të dhënat personale shëndetësore ruhen vetëm tek burimi i të dhënave ose tek telefoni i përdoruesit.

-Të dhënat ruhen vetëm deri në atë masë sa është e domosdoshme dhe asnjëherë nuk përdoren për ndonjë qëllim tjetër.

Momentalisht, rezultatet e testeve të COVID-19 shpeshherë prezentohen në letër të shtypur ose fotografi nga laboratorë të panjohur, të shkruara në gjuhë të huaja për ata që i verifikojnë. Nuk ka ndonjë format standard ose sistem çertifikimi të rezultateve laboratorike. Përveç kësaj, evidentimi i vaksinimit në përgjithësi bëhet me kartela të letrës që munden lehtë të falsifikohen. Pasi që vendet në përgjithësi po punojnë në zbutjen e kufizimeve nëpër kalimet kufitare dhe zbutjen e kërkesave për karantinim, u duhet model më i sigurt për verifikimin e statusit shëndetësor të udhëtarëve që vijnë. The Commons Project Foundation dhe Forumi Ekonomik Botëror po bashkëpunojnë për të krijuar një rrjet global të ofruesve të testimeve, ofruesve të vaksinave dhe regjistre të shëndetit publik, si pjesë e përpjekjeve që të bëhet lidhja e botës në mënyrë të sigurt.

Përmbajtja është marrë nga https://commonpass.mk/mk

1. Bëni testin COVID-19 në një Avicena

• Zgjidhni laborator që është në pajtueshmëri dhe e ndjek standardin CommonPass
• Ruajeni njoftimin për rezultatin e fituar nga testimi.

2. Shkarkoni aplikacionin CommonPass në celularin tuaj

3. Kushtet e përdorimit

Kliko “Pranoj” për të vazhduar më tutje. Nëse zgjedhet opsioni “Nuk pajtohem” nuk mund të krijohet CommonPass.

4. Inico krijim të Çertifikatës CommonPass

Pas pranimit të kushteve të përdorimit, aplikacioni të dërgon në bllokun Shtëpi (Home screen). Prej këtu, mund të krijosh një çertifikatë të re CommonPass ose t’i përdorësh çertifikatat ekzistuese.

• Për të filluar procesin e krijimit të çertifikatës CommonPass, zgjidhni ikonën me shenjën “+” (këndi djathtas lart).
• Ikonat në pjesën e poshtme të ekranit i shfaqin çertifikatat sipat tipit

5. Zgjidhni arsye për CommonPass

Në pyetjen “Pse keni nevojë për Çertifikatë CommonPass?”, ju duhet të zgjidhni opsionin varësisht nga nevoja (p.sh., opsioni fluturim ajror).

6. Shkarkoni rezultatet e testit të marra në Avicena

Skenoni kodin QR nga rezultatet e testit

7. CommonPass juaj u krijua me sukses!

Nëse testi juaj COVID-19 është negativ, krijohet Çertifikata Digjitale CommonPass.

8. Krijo Çertifikata Digjitale CommonPass për të gjithë familjen

Aplikacioni mobil ka mundësi për të krijuar çertifikata digjitale për më shumë persona.

Shembull i një rezultati nga një test COVID-19 i kryer në laborator:

Infeksioni me klamidia është i shkaktuar nga bakteri patogjen Chlamydia trachomatis, që shkakton infeksione të traktit urogjenital, sytë dhe kyçet tek të moshuarit, si edhe infeksione tek foshnjat e porsalindura.

Sëmundja më shpesh transmetohet në mënyrë seksuale. Një person mund të infektohet kur bakteret vijnë në kontakt me membranat e mukozës së gojës, grykës, anusit, uretrës ose mukozën e vaginës. Infeksioni me klamidia – Chlamydia trachomatis është një nga sëmundjet seksualisht të transmetueshme më shpesh të diagnostikuara në botë.

Vlerësohet se përafërsisht 700 milionë njerëz janë të infektuar me klaimida,  përafërsisht 50 milionë të infektuar të rinj në vit. Norma e infektimit është më e lartë tek njerëz nën moshën 25-vjeçare.

Simptoma të infeksionit me klamidia

Simptomat e infeksionit me klamidia mund të jenë të lehta se të rënda, ndërsa tek disa njerëz janë tërësisht të papranishme. Prania e infeksionit asimptomatik çon në transmetim të infeksionit nga një person tek person tjetër para se të diagnostikohet. Infeksionit kronik mund të çojë në komplikime serioze dhe infeksion të organeve të legenit tek gratë, si edhe pamundësi për t’u mbetur shtatzënë  dhe  sterilitet.

Tek burrat, bakteri  kryesisht jeton në qelizat e uretrës (traktit urinar), prostatës dhe vezikulat seminale, duke shkaktuar uretritis, epididimitis dhe prostatitis. Infeksionet me klamidia tek burrat janë shpesh asimptomatike, por ka studime që tregojnë se shkaktojnë infertilitet sekondar.

Tek gratë, bakteri kryesisht jeton në grykën e mitrës, ose në tubat fallopiane, duke shkaktuar inflamacion të këtyre organeve. Simptomat tek gratë përfshijnë sekret vaginal mukoze-purulente (me qelb), urinim të vështirësuar, marrëdhënie seksuale të pakëndshme dhe me dhimbje, gjakderdhje vaginale, dhimbje në pjesët e poshtme të abdomenit. Duke i zgjeruar deri në grykën e mitrës, bakteri mund të arrijë deri në tubat fallopiane dhe të shkaktojë mbyllje të kanaleve që mund të manifestohet me shtatzëni të rrezikshme ose infertilitet. Përveç asaj, ekziston lidhje e qartë ndërmjet infeksioneve me klamidia gjatë kohës së tremujorit të parë të shtatzënisë dhe abortet e hershme.

Si të arrijmë në diagnostikim preciz për parandalimin në kohë të përhapjes së infeksionit?

1.         Test për detektim të C. Trachmatis me imunofluoreshencë direkte

Test shumë specifik dhe i ndjeshëm në detektimin rutinë të klamidias, që përpunohet nga mostra gjenito – urinare dhe bris (mostër) nga konjuktivi.

2.         Teste serologjike për antitrupat ndaj C. trachmatis

Testet serologjike për antitrupa ndaj klamidias, tregojnë për përgjigje imunitare të organizimit, gjatë infeksionit akut ose infeksionit të kaluar.

3.         Metodë molekulare PCR  e detektimit të C. trachmatis

Testet molekulare janë teste shumë specifike dhe teste shumë të ndjeshme për detektimin e materialit gjenetik  (ADN) të vetë mikroorganizmit, ku rezultati fitohet për vetëm 2 orë.

Në Laboratorin Avicena është i disponueshëm test i ri molekular, CE-IVD i certifikuar dhe superior sipas ndjeshmërisë dhe specifikës.

Konsultohuni me mjekun / gjinekologun tuaj në lidhje me gjendjen tuaj shëndetësore.

Bisedë me dr. Branko Jaglikovski për analizat më të shpeshta laboratorike në kohën e pandemisë me COVID-19

Cilat janë analizat më të shpeshta laboratorike për të cilat qytetarët vijnë në Laboratorin Avicena?

Nga fillimi i pandemisë deri më sot, ashtu siç ndryshonte pamja në botë edhe tek ne, ashtu ndryshonin edhe kërkesat e pacientëve dhe mjekëve, në lidhje me analizat laboratorike. Që prej vetë fillimit të pandemisë në Laboratorin Avicena përpunohen teste molekulare PCR, që ende janë aktuale dhe përpunohen në mënyrë të përditshme. Në vijim të këtyre testeve, mjekëve dhe pacientëve u janë të nevojshme dhe i kërkojnë testet për përqendrimin e antitrupave në gjak për pacientë që e dinë (ose nuk e dinë) që kanë qenë në kontakt me virusin. Çdo ditë përpunohen një gamë e gjerë e analizave biokimike dhe imunologjike që shërbejnë për ndjekjen e gjendjes së pacientëve me COVID-19. 

Edhe pse pandemia me COVID-19 po zgjat, sigurisht këtu janë edhe të gjithë pacientët e tjerë, që e vizitojnë laboratorin tonë për çdo gjendje tjetër, që nuk është e lidhur me SARS-CoV-2. Të mos i harrojmë pacientët që kanë sëmundje të ndryshme kronike jo të ngjitshme dhe të cilët kanë nevojë që ta ndjekin gjendjen e tyre. Më pas, këtu janë të gjitha analizat rutinë dhe analizat specifike për fëmijë dhe të rritur, gra shtatzëna, të gjitha llojet e analizave mikrobiologjike, diagnostikë tjetër molekulare etj.

Pacientët pozitivë me COVID-19 a mund të vijnë në laborator për analiza të tjera laboratorike?

Po. Pacientët pozitivë ndaj virusit që kanë nevojë për të bërë analiza të tjera laboratorike, është e nevojshme që të prenotojnë termin në numrat e telefonit:  071/278-529; 078/218-731; 071/269-623 dhe 072/319-850. 

Pranimi i pacientëve kryhet në hapësirën e re, të veçantë, të destinuar për marrjen e mostrave për teste dhe analizat e tjera laboratorike për pacientë me COVID-19.

Ekziston edhe mundësia që ekipet tona mobile të marrin material për analizë në kushte shtëpiake.

Të gjithë pacientët që kanë nevojë për analiza laboratorike që nuk janë të lidhura me COVID-19, pranohen nëpërmjet hyrjes kryesore në laborator. Prej jo shumë kohë më parë, u zgjerua edhe kapaciteti për pranim të një numri më të madh të pacientëve dhe për momentin kemi në dispozicion 9 hapësira për marrjen e materialeve për analizë, vetëm në laboratorin në Taftalixhe. Me këtë zvogëlohet koha e pritjes, duke e pasur parasysh faktin se në këto kushte, numri i personave që presin për shërbimin në hapësirë të mbyllur duhet të kufizohet.

Cilat analiza të tjera laboratorike janë të nevojshme tek pacientët me COVID-19 dhe çfarë na thonë ato?

Ndjekja biokimike e pacientëve me COVID-19 me ndihmë të testeve laboratorike është kyçe për vlerësimin e seriozitetit dhe progresionin e sëmundjes, si edhe për ndjekjen e trajtimit. Teste të caktuara laboratorike janë të lidhura me progresionin e papërshtatshëm të COVID-19 dhe japin informacione të rëndësishme parashikuese. Zakonisht, është e nevojshme që të bëhet paleta themelore e analizave laboratorike, që na japin pamje në gjendjen e përgjithshme të organizmit, na drejtojnë nëse bëhet fjalë për infeksion bakterial apo viral, por edhe japin informacion për nivelin e peshës së sëmundjes dhe parashikimin eventual në cilin drejtim lëviz sëmundja, me qëllim që mjekët të intervenojnë në kohë.

Më shpesh, pacientëve ju kryhet analizë e përgjithshme gjaku me sedimentim, markera të inflamacionit (CRP, D-Dimerë, Feritinë), analiza për enzima të caktuara dhe analiza që tregojnë për funksionin e mëlçisë, veshkave, muskulit të zemrës etj. (АSAT, ALAT, LDH, CK-MB, Troponinë).

Ekzistojnë edhe analiza specifike siç është Interleukinë-6, që jep informacion për nivelin e përgjigjes imunitare dhe është parashikues i të ashtuquajturës “Stuhia e citokinave”, që në thelbësi paraqet përgjigje imunitare të tejmasë të organizmit dhe është shkaku për një numër të madh rezultatesh të papërshtatshme. Me ndjekjen e këtij parametri, mund të ndiqet kur gjendja tek pacienti përkeqësohet dhe të ndërmerret trajtimi i përshtatshëm në kohë.

Tek pacientët që janë të sëmurë nga COVID-19 ose që janë shëruar, shpesh përmenden D-dimerët si analizë. Çfarë është e rëndësishme që të dimë për D-dimerët?

Ngurtësimi (koagulimi) i gjakut paraqet mekanizëm natyror dhe mbrojtës të organizmit nga gjakderdhja. Kur ekziston dëmtimi i murrit të enëve të gjakut, lind ngjitja e pllakëzave të gjakut (trombocitet), fibrinë (rrjetë nga nyje fibrine) dhe aktivizim të shumë mekanizmave, qëllimi përfundimtar i të cilave është të krijohet “kapak” që do ta ndalojë gjakderdhjen.

D-dimerët paraqesin fragmente, pjesë nga degradimi i fibrinës dhe detektim të niveleve të zmadhuara janë shenjë se aktivizohet sistemi për koagulim (mbase edhe e tejmasë).

Nivele normale të D-dimereve tek persona të rritur të shëndetshëm janë 0,5 mg/L FEU.

Nivelet e zmadhuara të D-dimereve tek pacientët me COVID-19 më shpesh është shenjë se ekziston rrezik për formimin e trombëve, që mund të shpërndahen me  qarkullimin e gjakut dhe të shkaktojnë bllokim të ndonjë ene gjaku. Prandaj, pas shqyrtimit të kryer nga mjeku-specialist duhet të jepet terapi e përshtatshme dhe të trajtohet kjo gjendje.

Është shumë e rëndësishme që të theksohet se testime të ndryshme laboratorike mund të përdorin metoda të ndryshme, instrumente, teknologji të ndryshme, dhe prandaj mund të ketë vlera të ndryshme referente dhe teste për përcaktimin e D-dimereve dhe prandaj nuk duhet të kryhet krahasimi i rezultateve nga teste të ndryshme laboratorike dhe të bëhet kujdes në të cilat evidenca është shprehur vlera.

Pse janë të rëndësishme testet për antitrupat e COVID-19?

Kombinimi i të dyja llojeve të testeve (me mostër– PCR dhe antitrupa) jep pamje të plotë dhe pamje reale për ndodhitë në organizmin e njeriut, kështu që testet imunologjike dhe molekulare janë të kompletuara dhe plotësohen njëra me tjetrën. Nëse me testet molekulare kryhet detektim i pranisë së vetë virusit ose madje edhe vetëm sekuenca e ARN-së së virusit, me ndihmë të matjes së përqendrimit të antitrupave, fitohet shqyrtim mbi atë nëse organizmi ka qenë në kontakt me virusin dhe se si është përgjigja imunologjike e organizmit në luftën me këtë virus.

Testet imunologjike që punohen në Laboratorin Avicena janë “JANË”- të certifikuara dhe punohen në analizues imunologjik tërësisht automatik i prodhuesit Siemens Healthineers.

Testet kanë ndjeshmëri (senzitivitet) klinik dhe specifikë jashtëzakonisht të lartë. 

Ajo që është e një rëndësie të jashtëzakonshme që të përmendet është se vetëm në Laboratorin Avicena punohen teste për matjen e përqendrimit të antitrupave IgG të ashtuquajtur neutralizues ndaj COVID-19 të prodhuesit Siemens – si gjenerata më e re e testeve të këtij lloji.

COVID-19 zakonisht stimulon përgjigje imunologjike me krijimin e shumë antitrupave që veprojnë si ushtri që të ndihmojnë në luftën kundër virusit – megjithatë, vetëm një nëngrup i vogël i atyre antitrupave janë të afta për neutralizimin, domethënë, një numër i vogël i këtyre antitrupave mund ta bllokojnë virusin dhe në atë mënyrë të parandalojnë që të infektohen qeliza shtesë. 

Testi IgG për antitrupa i kompanisë Siemens Healthineers, i mat në mënyrë të dëshmuar pikërisht antitrupat neutralizuese dhe jep informacion për përqendrimin e tyre të saktë.

Në fund, dëshiroj të theksoj se është shumë e rëndësishme që pacientët të jenë në komunikim të vazhdueshëm me mjekun e tyre dhe t’i respektojnë të gjitha rekomandimet dhe udhëzimet e mjekëve.

Të kujdesen për shëndetin e tyre, t’i bëjnë ekzaminimet dhe kontrollet e nevojshme dhe ta ruajnë shëndetin e tyre dhe shëndetin e më të afërmve.

Përgatitja e fëmijëve për analiza laboratorike mund të jetë një sfidë e vërtetë. Mundohuni që t’i shpjegoni në mënyrë të qetë dhe të kuptueshme fazat nëpër të cilat do të kalojë fëmija, duke i dhënë besim për praninë tuaj, si prind përkrah tij gjatë të gjithë procesit.

Në vijim lexoni disa këshilla që mund t’ju ndihmojnë që ta përgatisni fëmijën tuaj për vizitë në laborator.

JINI TË INFORMUAR

Para se të vini në laborator, informohuni për gjithçka që do të mund t’ju shkaktojë shqetësim ose për atë çka nuk e keni mjaft  të qartë. Me këtë, ju do të jeni të qetë. Nëse ju vetë jenë të shqetësuar, ka shumë gjasa që edhe fëmija juaj të shqetësohet.

VENDOSNI PRITSHMËRI REALE

Një nga gjerat më të mira është që t’i thoni fëmijës se çfarë do të ndodhë me të vërtetë. Në vend që t’i thoni se marrja e gjakut nga gishti ose nga vena nuk do të dhembë aspak, nëse mosha e fëmijës është e përshtatshme, provoni t’i shpjegoni fëmijës se marrja e mostrës zgjat shumë shkurt, dhimbja minimale kalon menjëherë dhe se gjatë të gjithë kohës do të jeni me të. Para se të hyni në hapësirë, bisedoni për atë se kë do të shohë fëmijë (disa njerëz me uniformë) dhe çfarë do të bëjnë ata, që fëmija të ketë pritshmëri reale.

Nëse konsideroni se është e nevojshme, premtoni për ndonjë aktivitet të përbashkët zbavitës që mund ta bëni pas vizitës së laboratorit. Kështu, fëmija do të dijë çfarë të presë, dhe mendimi për aktivitetin, shpërblimin ose inkurajimi do ta detyrojë që të dojë të bashkëpunojë me personelin mjekësor.

Pas marrjes së mostrës, mburreni lirisht për sjelljen e tij.

PLANIFIKONI KOHËN E VIZITËS

Planifikoni vizitën kur fëmija juaj nuk është i lodhur dhe i uritur. Nëse është e nevojshme që të bëhet test në gjendje urie, bëjeni atë si gjënë e parë atë ditë, dhe merrni me vete ndonjë ushqim të lehtë që do t’ia ofroni pas marrjes së mostrës.

BISEDONI ME FËMIJËN TUAJ

Ju e njihni fëmijën tuaj më mirë nga të gjithë. Bisedoni me të para se të vini në laborator. Shpikni ndonjë lojë në të cilën do të garoni se kush do të qëndrojë i urtë sa më gjatë. Mësojeni fëmijën që të marrë frymë thellë deri sa të numërojë deri në 3 dhe pastaj ta lëshojë frymën. Ushtrimet me frymëmarrje do ta ndihmojnë fëmijën të ketë vetë kontroll mbi trupin e tij.

TËRHIQJANI VËMENDJEN

Gjatë kohës së marrjes së gjakut, më mirë është që mendimet dhe sytë të mos jenë të drejtuara drejt shiringës ose agës. Keni parasysh ndonjë fokusim alternativ, siç është shikimi i ndonjë libri interesant që ju e keni sjellë ose këndimi i këngës së preferuar. Merrni ndonjë lodër nga mjedisi përreth ose i ofroni që të shohë tek filmi vizatimor.

Edhe si tek të rriturit, po ashtu edhe tek fëmijët, regjimi i ushqimit 24 orë para vizitës së laboratorit është e një rëndësie thelbësore. Më shumicën e ekzaminimeve laboratorike të gjakut është e domosdoshme përgatitje që nënkupton marrjen e mostrës (me stomakun bosh) në mëngjes, 12 orë pas vaktit të fundit. Kjo është e domosdoshme sepse konsumimi i ushqimit në periudhën para marrjes së gjakut çon në rritjen e parametrave të caktuar biokimikë.

Një ditë para analizave laboratorike:

► Duhet të konsumohet ushqim i lehtë (më mirë ushqim i zierë, jo i fërguar);

► Ushqimi që mos jetë i mbingarkuar me yndyra dhe sheqerna;

► Vakti i fundit të mos jetë i vëllimshëm dhe jo më vonë se ora 19;

Fëmijët shpesh janë shumë energjikë dhe plot me jetë, dhe një pjesë e tyre merren edhe me sporte të caktuara. Megjithatë, rekomandohet që të anashkalohen sporte intensive një ditë para vizitës së laboratorit, sepse aktiviteti mund të ndikojë në rezultatet e enzimave individuale.

Në periudhën e dimrit, kur janë të shpeshta edhe ftohjet sezonale dhe gripi, në periudhën e pandemisë me COVID-19, shumë njerëz mundohen ta gjejnë përgjigjen e pyetjes – cilat janë simptomat kyçe nëpërmjet të cilave mund të bëhet dallim ndërmjet këtyre sëmundjeve?

COVID-19, gripi dhe ftohjet ndajnë një numër të madh karakteristikash dhe spektër të gjerë të simptomave të ngjashme ose të njëjta që e vështirësojnë diferencimin në fillimin e sëmundjes.

Për trajtim të përshtatshëm të çdo sëmundje respiratorë, gjithmonë është shumë e rëndësishme të dihet shkaktari i vërtetë i sëmundjes, me qëllim që të veprohet në kohë dhe në mënyrë të duhur ndaj shkaktarit përkatës.

Ekzistojnë shumë simptoma të ndryshme që shfaqen tek personat me COVID-19. Shumë prej tyre, të njëjta ose të ngjashme shfaqen edhe gjatë ftohjeve dhe gjatë gripit sezonal, dhe më rrallë edhe gjatë alergjive. Simptomat më të shpeshta që janë karakteristike për virusin SARS-CoV-2 dhe virusin e gripit А dhe B (Influenza A/ Influenza B) janë: temperatura e rritur trupore / ethe, kollë, mungesë të frymës / frymëmarrje të vështirësuar, dhimbje në grykë, hundë të zënë, dhimbje të muskujve, dhimbje koke, dhe tek disa njerëz shfaqet diarre dhe të vjella.  

Dallimi kryesor në simptoma paraqet humbja e shijes dhe e nuhatjes, e raportuar  tek një përqindje e caktuar tek njerëzit e infektuar me SARS-CoV-2, respektivisht pacientët tek të cilët është konfirmuar COVID-19. Sigurisht, dallimi ekziston edhe në periudhën e inkubacionit të viruseve, domethënë, koha kur do të shfaqen simptomat nga kontakti i rrezikshëm, intensiteti dhe kohëzgjatja e tyre.

Megjithatë, për shkak të ngjashmërisë së simptomave të këtyre infeksioneve, është shumë e vështirë që të përcaktohet dallimi, prandaj një vegël më të saktë diagnostikuese paraqesin testet laboratorike, në konsultim me mjekun.

Në vijim, në tabelë janë cekur simptomat më të shpeshta që shfaqen gjatë COVID-19, gjatë gripit, ftohjes dhe gjatë alergjive.

*https://www.cdc.gov/flu/symptoms/flu-vs-covid19.htm

*https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/coronavirus/in-depth/covid-19-cold-flu-and-allergies-differences/art-20503981

*https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/question-and-answers-hub/q-a-detail/coronavirus-disease-covid-19-similarities-and-differences-with-influenza

Në Laboratorin Avicena është i disponueshëm test i ri molekular Real-Time PCR shumë specifik multipleks për detektim, identifikim dhe diferencim të njëkohshëm ndërmjet koronavirusit të ri SARS-CoV-2 (COVID-19), virusit të gripit А dhe B (Influenza A/ Influenza B) dhe virusit sincicial respirator (RSV).

Testi mund të përpunohet menjëherë, që prej shfaqjes së simptomave të para me prenotimin paraprak në numrat e telefonit  ?071/278-529, ?078/218-731, ?071/269-623 и?072/319-850 në laboratorët e mëposhtëm:

– Lagja Taftalixhe në Shkup (lokacioni 1), çdo ditë pune dhe të shtunë nga ora 07.00 deri në orën 19.00.

– Tetovë (lokacioni 3), nga dita e hënë deri të premte nga ora 08.00-14.00, të shtunë nga ora 08.00-13.00.

ÇMIMI: 3000 denarë

Menunë komplete për teste për COVID-19 mund ta shikoni në këtë link.

Laboratori Avicena disponon me menunë më të gjerë të testeve mikrobiologjike dhe molekulare për infeksione respiratorë.

Në përgjithësi, roli i vitaminës D lidhet me shëndetin e kockave dhe metabolizmin e kockave. Megjithatë, roli i Vitaminës D është shumë më i gjerë, sepse ajo merr pjesë në shumë procese të ndërlikuara në trupin e njeriut.

PSE ËSHTË E RËNDËSISHME VITAMINA D?

PËR KOCKA TË FORTA DHE TË SHËNDETSHME

Një nga rolet më të rëndësishme të vitaminës D është mirëmbajtja e përqendrimit në serum të kalciumit dhe fosforit, nëpërmjet absorbimit/shfrytëzimit të rregullt të tyre. Me këtë sigurohet mineralizim normal i kockave, dhe rritje dhe zhvillim të indit kockor. Mungesa e vitaminës D e ndryshon metabolizmin e këtyre mineraleve, që shkakton dendësi të ulët minerale të kockave dhe e zmadhon rrezikun e humbjes së masës kockore ose rrezikun për thyerje.

PËR MIRËMBAJTJEN E FUQISË MUSKULORE

Dobësia e muskujve mund të jetë edhe një efekt i padëshiruar i nivelit të ulët të vitaminës S, veçanërisht tek personat më të moshuar. Vitamina D i përmirëson në mënyrë të konsiderueshme performancat e muskujve dhe e përshpejton procesin e shërimit gjatë lëndimeve të ndryshme muskulore. 

E PËRMIRËSON FUNKSIONIN E TRURIT

Mungesa e vitaminës D mund ta zmadhojë rrezikun për zhvillim të demencës, dhe ndikon në sekretimin dhe sasinë e hormonit serotoninë (hormoni i lumturisë), i lidhur me humorin tek njerëzit.

E PËRMIRËSON SHËNDETIN E ZEMRËS

Vitamina D e përmirëson funksionin e zemrës, dhe mungesa e saj lidhet me shfaqjen e sëmundjeve të caktuara të zemrës.

PËR FUNKSION NORMAL TË SISTEMIT IMUNITAR

Receptorët për vitaminë D janë të pranishëm në shumicën e qelizave në trupin tonë, duke i përfshirë edhe qelizat e sistemit natyror imunitar dhe mundëson funksionimin e tyre normal.

SËMUNDJE AUTOIMUNITARE

Hulumtime të shumta botërore që e vërtetojnë lidhjen ndërmjet mungesës së vitaminës D dhe sëmundjeve të ndryshme autoimune  siç janë skleroza multiple, astma, sëmundja e Chron-it dhe koliti ulceroz.

BURIME TË VITAMINËS D

Mënyra në të cilën organizmin e fiton sasinë e nevojshme të kësaj vitamine është nëpërmjet ekspozimit në dritën diellore, nëpërmjet ushqimit dhe me konsumin plotësues të (suplementëve) të Vitaminës D.

Dielli është burimi kryesor i vitaminës D!

Hulumtimet e fundit tregojnë se rreth 1 miliardë njerëz ose 15% e popullatës botërore vuan nga deficiti i vitaminës D. Si shkak kryesor për shfaqjen e kësaj gjendjeje konsiderohet ekspozimi i pamjaftueshëm në diell (dritë UV).

Kur drita ultravjollcë (UV) nga dielli arrin në lëkurën e njeriut, shkakton reaksion kimik që gjeneron vitaminë D. Në periudhën e verës janë të nevojshme vetëm rreth 10 minuta ekspozim në diell që të plotësohen nevojat ditore. Periudhën e dimrit koha e ekspozimit në diell është më e gjatë, rreth 2 orë.

Personat me lëkurë më të errët do të gjenerojnë vitaminë D nga ekspozimi në diell, por në mënyrë jo kaq efikase, për shkakun se lëkura më e errët përmban më shumë melaninë bllokuese ndaj rrezeve UV. Ky është shkaku kryesor pse mungesa e vitaminës D mund të jetë më e përfaqësuar tek personat me ton më të errët të lëkurës. Njerëzit, gjithashtu humbasin një pjesë të aftësisë së tyre që të prodhojnë vitaminë D nga dielli kur plaken, duke i vendosur personat më të moshuar në grupin që ka rrezik më të madh që të zhvillojë mungesë të Vitaminës D.

USHQIM I PASUR ME VITAMINË D

– Vaj peshku dhe peshq të yndyrshëm (salmon, ton, sardele, harengë, skumbri, troftë, dhe peshq të tjerë të yndyrshëm)

– Qumësht dhe produkte qumështi (gjalpë, salcë kosi, kaçkavall, djathtë, jogurt etj.)

– E verdha e vezës

– Mëlçi

– Kërpudha (shiitake, agaricus, chanterelle)

Të vetëdijshëm për rolin e vitaminës D në organizmin tonë dhe për rëndësinë e saj në procese të shumta, e një rëndësie të veçantë janë kontrollet e rregullta për nivelin e vitaminës D.

Në Laboratorin Avicena përpunohen testet më bashkëkohore të prodhuesit Siemens Healthineers, sipas procedurës së certifikuar në pajtueshmëri me programin e standardizim të testimit të Vitaminës D, CDC (Center for Disease Control, SHBA), për përcaktim të shpejtë dhe preciz të nivelit të vitaminës D.

Kontrolli i vitaminës D së bashku me analizat kalcium i jonizuar (Ca++) dhe hormon paratiroid (PTH) jep një shqyrtim të qartë në ndodhitë në organizëm dhe për metabolizmin e vitaminës D